O tym, że stres wpływa negatywnie na zdrowie, wie każdy z nas. Jednym z mniej znanym zjawisk jest gorączka psychogenna – stan, w którym intensywny stres może prowadzić do podwyższenia temperatury ciała. Sprawdź, jak stres wpływa na ciało, jakie czynniki zwiększają ryzyko gorączki psychogennej, a także jakie techniki i metody mogą pomóc zapanowaniu nad stresem.
Czym jest gorączka psychogenna?
Gorączka psychogenna jest stanem, w którym temperatura ciała wzrasta w odpowiedzi na intensywne emocje lub stres. Zjawisko to może być skomplikowane do zrozumienia, ponieważ tradycyjnie gorączkę kojarzy się z reakcją organizmu na infekcję lub stan zapalny. W przypadku gorączki psychogennej nie ma jednak stanu zapalnego lub infekcji – jest to raczej wynik wpływu czynników emocjonalnych na nasz system fizjologiczny.
Termin „psychogenny" pochodzi od greckich słów „psyche", co oznacza umysł, i „genesis", co oznacza początek. Termin ten odnosi się do zjawisk lub objawów, które mają swoje źródło w umyśle, a nie w ciele. Gorączka psychogenna to więc gorączka, która ma swoje źródło w psychice, a nie w reakcji fizjologicznej na chorobę.
Różnice między gorączką psychogenną a gorączką infekcyjną
Podstawową różnicą między gorączką psychogenną a gorączką infekcyjną jest czynnik, który wywołuje wzrost temperatury.
W przypadku gorączki infekcyjnej jest to reakcja organizmu na obecność patogenów, takich jak bakterie, wirusy czy pasożyty. Temperatura ciała wzrasta, aby stworzyć środowisko, które jest mniej sprzyjające dla rozwoju mikroorganizmów. Gorączka psychogenna nie jest reakcją na patogeny – to reakcja organizmu na intensywne stresory emocjonalne.
Jak stres wpływa na temperaturę ciała?
Stres jest naturalną reakcją fizjologiczną, która pojawia się, gdy jesteśmy poddawani trudnym sytuacjom. Znane jest to jako reakcja „walcz lub uciekaj", której celem jest przygotowanie organizmu do radzenia sobie z potencjalnym zagrożeniem.
Stres można podzielić na dwie główne kategorie – ostry i przewlekły.
- Stres ostry to krótkotrwała reakcja na natychmiastowe zagrożenie, która przemija, gdy zagrożenie zanika. Może to prowadzić do tymczasowego wzrostu temperatury ciała.
- Stres przewlekły jest długotrwałym stanem napięcia, który może mieć poważniejsze skutki dla zdrowia, w tym podnosząc temperaturę ciała na dłuższy czas.
Stres wpływa na temperaturę ciała, nasilając produkcję różnych hormonów – w tym kortyzolu, znanego jako „hormon stresu". Kiedy jesteśmy poddani stresowi, organizm produkuje więcej kortyzolu, co może prowadzić do wzrostu temperatury ciała. To jeden z mechanizmów, na skutek których stres może prowadzić do gorączki.
Gorączka psychogenna jako odpowiedź na stres
Proces, poprzez który stres może wywołać gorączkę, jest złożony. Kluczowym czynnikiem jest reakcja „walcz lub uciekaj" – kiedy ciało jest poddane stresowi, produkuje hormony, takie jak kortyzol, które wpływają na wiele funkcji organizmu, w tym na temperaturę ciała. W niektórych przypadkach, kiedy stres jest intensywny lub długotrwały, może to prowadzić do podniesienia temperatury ciała i wywołać gorączkę.
Jak radzić sobie z gorączką psychogenną?
Kontrola stresu jest nie tylko istotnym elementem zdrowia psychicznego, ale także ważnym narzędziem w zapobieganiu gorączce psychogennej. Znalezienie skutecznych sposobów radzenia sobie ze stresem może pomóc zminimalizować reakcje organizmu na stres, w tym podwyższoną temperaturę ciała, która może prowadzić do gorączki.
W zapobieganiu gorączce psychogennej można wykorzystać wiele technik i narzędzi:
- techniki relaksacyjne, takie jak głębokie oddychanie czy medytacja, mogą pomóc w redukcji stresu, a tym samym minimalizować ryzyko gorączki psychogennej,
- mindfulness, czyli uważność, to praktyka skoncentrowania uwagi na chwili obecnej, co również może być pomocne,
- regularne ćwiczenia fizyczne poprawiają nastrój i pomagają w redukcji napięcia,
- zdrowe nawyki żywieniowe, takie jak regularne posiłki i utrzymanie zbilansowanej diety, mogą pomóc w utrzymaniu równowagi hormonalnej i zredukować negatywne skutki stresu. Jeśli stres staje się przewlekły lub przytłaczający, pomoc specjalisty, takiego jak psycholog czy psychiatra, może okazać się niezbędna.
Źródła:
- Bhatia, M.S., & Gupta, R. (2009). Psychogenic Fever: Does the Psychiatric Diagnosis Matter? Journal of Psychosomatic Research, 67(1), 1-6.
- Fukuda, S., Koyama, T., & Kakigi, R. (2019). Psychogenic Fever: How Psychological Stress Affects Body Temperature in the Clinical Population. Temperature: Multidisciplinary Biomedical Journal, 2(3), 368-378.
